Sunucuların Temelleri: İşletmeniz İçin Doğru Sunucu Çözümünü Seçmek

Bir sunucu, bir bilgisayar programına ve kullanıcısına hizmet sağlayan başka bir bilgisayar programı veya cihazıdır. Bir veri merkezinde, bir sunucu programının çalıştığı fiziksel bilgisayar sıklıkla bir sunucu olarak adlandırılır. Bu makine, bir adanmış sunucu olabilir veya başka amaçlar için kullanılabilir. 

Müşteri/sunucu programlama modelinde, bir sunucu programı, aynı veya başka bilgisayarlarda çalışan istemci programlarının taleplerini bekler ve yerine getirir. Bir bilgisayar uygulaması, diğer programlardan hizmet istekleri ile bir müşteri olarak ve diğer programların isteklerine yönelik bir sunucu olarak işlev gösterebilir.

Şimdi konu başlıklarına bakalım:

• Sunucular nasıl çalışır
• Fiziksel ve sanal sunucular
• Sunucu yazılımı
• Masaüstü bilgisayarlar ve sunucular
• Sunucu türleri
• Sunucu bileşenleri
• Doğru sunucuyu seçmek

Sunucular nasıl çalışır

Sunucu terimi, fiziksel bir makineye, bir sanal makineye veya sunucu hizmetleri gerçekleştiren bir yazılıma atıfta bulunabilir. Bir sunucunun çalışma şekli, hangi sunucunun nasıl kullanıldığına bağlı olarak büyük ölçüde değişir.

Fiziksel ve sanal sunucular

Fiziksel bir sunucu, sunucu yazılımını çalıştırmak için kullanılan bir bilgisayardır. Sunucu ve masaüstü bilgisayarı arasındaki farklar bir sonraki bölümde detaylı olarak tartışılacaktır.

Sanal bir sunucu, fiziksel bir sunucunun sanal bir temsili olarak düşünülebilir. Fiziksel sunucu gibi, sanal sunucu kendi işletim sistemi ve uygulamalarını içerir. Bu, fiziksel sunucu üzerinde çalışan diğer sanal sunuculardan ayrı tutulur.

Sanal makinelerin oluşturulma süreci, bir hafif yazılım bileşeni olan bir hipervizörün fiziksel sunucuya yüklenmesini içerir. Hipervizörün görevi, fiziksel sunucunun bir sanallaştırma ana bilgisayarı olarak çalışmasını sağlamaktır. Sanallaştırma ana bilgisayarı, fiziksel sunucunun donanım kaynaklarını – CPU zamanı, bellek, depolama ve ağ bant genişliği gibi – bir veya daha fazla sanal makineye kullanıma sunar.

Bir yönetim konsolu, yöneticilere her bir sanal sunucuya özel donanım kaynakları tahsis etme olanağı sağlar. Bu, her iş yükünün kendi fiziksel sunucusuna ihtiyaç duyması yerine tek bir fiziksel sunucunun birden çok sanal sunucu çalıştırabilmesi nedeniyle donanım maliyetlerini dramatik bir şekilde düşürür. Fiziki sunucu kiralama işlemi satın alımından daha az maliyetli olduğu için daha iyi bir seçimdir.

Sunucu yazılımı

Bir sunucu en azından iki yazılım bileşeni gerektirir: bir işletim sistemi ve bir uygulama. İşletim sistemi, sunucu uygulamasını çalıştırmak için bir platform görevi görür. Temel donanım kaynaklarına erişim sağlar ve uygulamanın bağlı olduğu bağımlılık hizmetlerini sağlar.

İşletim sistemi ayrıca istemcilerin sunucu uygulamasıyla iletişim kurması için araçlar sağlar. Örneğin, sunucunun IP adresi ve tam etki alanı adı, işletim sistemi düzeyinde atanır.

Masaüstü bilgisayarlar ve sunucular

Masaüstü bilgisayarlar ve sunucular arasında hem benzerlikler hem de farklılıklar vardır. Çoğu sunucu X86/X64 CPU tabanlıdır ve bir X86/X64 masaüstü bilgisayarıyla aynı kodu çalıştırabilir. Bununla birlikte, çoğu masaüstü bilgisayarın aksine, fiziksel sunucular genellikle birden çok CPU soketi ve hata düzeltici bellek içerir. Sunucular ayrıca genellikle çoğu masaüstü bilgisayardan çok daha fazla miktarda belleği destekler.

Sunucu donanımı tipik olarak görev açısından kritik iş yüklerini çalıştırdığından, sunucu donanımı üreticileri sunucuları yedekli bileşenleri destekleyecek şekilde tasarlar. Bir sunucu, yedekli güç kaynakları ve yedekli ağ arabirimleriyle donatılmış olabilir. Bu yedekli bileşenler, bir anahtar bileşen arızalansa bile bir sunucunun çalışmaya devam etmesine izin verir.

Sunucu donanımı, form faktörü açısından da masaüstü donanımından farklıdır. Modern masaüstü bilgisayarlar genellikle bir masanın altına yerleştirilmek üzere tasarlanmış mini kuleler şeklinde bulunur. Kule sunucular sunan bazı satıcılar olmasına rağmen, çoğu sunucu rafa monte edilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu rafa monte sistemler, kapladıkları raf alanına bağlı olarak 1U, 2U veya 4U form faktörüne sahip olarak tanımlanır — 2U sunucu, 1U sunucuya göre iki kat daha fazla raf alanı kaplar.

Bir masaüstü bilgisayar ve bir sunucu arasındaki temel farklardan biri de işletim sistemidir. Masaüstü işletim sistemi bazı sunucu benzeri işlevleri yerine getirebilir, ancak sunucu işletim sisteminin yerini almak için tasarlanmamıştır veya lisanslanmamıştır. Örneğin, Windows 10 bir masaüstü işletim sistemidir.

Bazı Windows 10 sürümleri, Microsoft’un sanal makine platformu olan Hyper-V’yi içerir. Windows 10 ve Windows Server’ın her ikisi de Hyper-V çalıştırabilir, ancak Windows 10’un hipervizörü öncelikle geliştirme amaçları için kullanılmak üzere tasarlanmıştır, Windows Server ile birlikte gelen Hyper-V sürümü ise üretim sanal sunucularını çalıştırmak için tasarlanmıştır.

Bir organizasyon, Windows 10 Hyper-V üzerinde sanal sunucu çalıştırabilse de, lisanslama sorunları dikkate alınmalıdır. Ek olarak, Windows Server Hyper-V, Windows 10 sürümünde bulunmayan dayanıklılık özelliklerini içerir. Örneğin, Windows Server, failover kümeleme ve sanal makine replikasyonunu destekler.

Benzer şekilde, Windows 10 işletim sistemi yerel ağdaki cihazlara dosya sunabilir. Ancak, Windows 10 büyük ölçekli dosya paylaşımı için tasarlanmamıştır. Bununla birlikte, Windows Server, tam özellikli bir dosya sunucusu olarak yapılandırılabilir. Büyük organizasyonlarda, daha iyi performans, ölçeklenebilirlik ve dayanıklılık sağlamak için bir bütün olarak bir sunucu çiftliği boyunca dağıtılmış bir dosya sistemi oluşturulabilir ve tek bir fiziksel sunucunun sağlayabileceğinden daha fazla özellik sağlayabilir.

Sunucu türleri

Sunucular genellikle amaçlarına göre kategorize edilir. Mevcut sunucu türlerine örnekler aşağıda belirtilmiştir:

• Web sunucusu: İstenen HTML sayfalarını veya dosyaları sunan bir bilgisayar programıdır. Bu durumda, bir web tarayıcısı istemci olarak hareket eder.
• Uygulama sunucusu: bir uygulama programı için iş mantığını sağlayan dağıtılmış bir ağdaki bir bilgisayarda çalışan bir programdır.
• Proxy sunucusu: bir kullanıcının veya istemcinin hizmet istediği başka bir sunucu ile bir son nokta cihazı, örneğin bir bilgisayar arasında aracı olarak hareket eden yazılımdır.
• Posta sunucusu: yerel kullanıcılardan – aynı alan içindeki insanlar – gelen gelen e-postaları alır ve uzak göndericiler için giden e-postaları iletmek için kullanılan bir uygulamadır.
• Sanal sunucu: her kullanıcının tam kontrolüne sahipmiş gibi yapılandırılan bir paylaşılan sunucuda çalışan bir programdır.
• Blade server: a server chassis housing multiple thin, modular electronic circuit boards, known as server blades. Each blade is a server in its own right, often dedicated to a single application
• Dosya sunucusu: diğer ağdaki bilgisayarların bunlara erişebilmesi için veri dosyalarının merkezi depolama ve yönetiminden sorumlu olan bir bilgisayardır.
• Politika sunucusu: politika tabanlı bir ağın güvenlik bileşenidir ve yetkilendirme hizmetleri sağlar ve dosyaların izlenmesi ve kontrolünü kolaylaştırır.
• Veritabanı sunucusu: bu sunucu bir veya daha fazla veritabanına ev sahipliği yapmaktan sorumludur. İstemci uygulamaları, veritabanındaki verileri almak veya veritabanına yazmak için veritabanı sorguları gerçekleştirir.
• Baskı sunucusu: bu sunucu, kullanıcılara bir veya daha fazla ağa bağlı yazıcıya – bazı sunucu satıcıları bunları baskı cihazları olarak adlandırırlar – erişim sağlar. Baskı sunucusu, kullanıcıların gönderdiği baskı işlerinin bir sıra olarak tutulduğu bir kuyruk olarak hareket eder. Bazı baskı sunucuları, baskı işleri önceliklendirebilir, iş türüne veya kimin baskı işini gönderdiğine bağlı olarak.

Sunucu bileşenleri

Donanım

Sunucular, birkaç farklı bileşenden ve alt bileşenden oluşur. Donanım düzeyinde, sunucular genellikle rafa monte edilmiş bir kasadan oluşur ve bir güç kaynağı, bir sistem kartı, bir veya daha fazla CPU, bellek, depolama, bir ağ arabirimi ve bir güç kaynağı içerir.

Çoğu sunucu donanımı, ayrılmış bir ağ bağlantı noktası aracılığıyla bant dışı yönetimi destekler. Bant dışı yönetim, sunucunun işletim sisteminden bağımsız olarak düşük düzeyde yönetimini ve izlenmesini sağlar. Bant dışı yönetim sistemleri, sunucuyu uzaktan açıp kapatmak, bir işletim sistemi kurmak ve sağlık izleme gerçekleştirmek için kullanılabilir.

İşletim sistemleri

Diğer bir bileşen ise sunucu işletim sistemidir. Windows Server veya Linux gibi bir sunucu işletim sistemi, uygulamaların çalışmasını sağlayan platform görevi görür. İşletim sistemi, uygulamalara ihtiyaç duydukları donanım kaynaklarına erişim sağlar ve ağ bağlantısını etkinleştirir.

Uygulama, sunucunun işini yapmasını sağlayan şeydir. Örneğin, bir veritabanı sunucusu bir veritabanı uygulamasını çalıştırır. Aynı şekilde, bir e-posta sunucusunun bir posta uygulaması çalıştırması gerekir.

Doğru sunucuyu seçmek

Sanal makine ve kapsayıcı konsolidasyonu da dahil olmak üzere bir sunucu seçiminin ortasında dikkate alınması gereken birçok faktör vardır. Bir sunucu seçerken, kullanım durumlarına göre belirli özelliklerin önemini değerlendirin.

Güvenlik yetenekleri de önemlidir ve hareket halindeki ve beklemedeki verileri korumak için yerel veri şifrelemenin yanı sıra tüm etkinliğin silinmez bir kaydını sağlamak için kalıcı olay günlüğü tutma dahil olmak üzere dikkate alınması gereken bir dizi koruma, algılama ve kurtarma özelliği vardır.

Sunucu dahili depolamaya güvenecekse, giriş/çıkış (G/Ç) ve dayanıklılık üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceğinden, disk türleri ve kapasitesinin seçimi de önemlidir.

Sanallaştırma daha az sunucunun daha fazla iş yükünü barındırmasını sağladığından, birçok kuruluş veri merkezlerindeki fiziksel sunucu sayısını azaltıyor. Bulut bilgi işlemin ortaya çıkışı, bir kuruluşun şirket içinde barındırması gereken sunucu sayısını da değiştirdi.

Daha fazla yeteneği daha az kutuya sığdırmak, genel sermaye giderlerini, veri merkezi taban alanını ve güç ve soğutma taleplerini azaltabilir. Bununla birlikte, daha az kutuda daha fazla iş yükü barındırmak, işletme için daha fazla risk oluşturabilir çünkü sunucu arızalanırsa veya rutin bakım için çevrimdışı olması gerekirse daha fazla iş yükü etkilenecektir. Bir sunucu bakım kontrol listesi, sistemin kritik yapılandırmasının yanı sıra fiziksel öğeleri de kapsamalıdır.